Priča o jedinici kćeri, miljenici osmanskog vladara sultana Sulejmana Veličanstvenog, evropskoj javnosti poznatijeg kao Sulejman Zakonodavac, budući da je provodio pravne reforme znatno naprednije od onih iz vremena u kojem je živio, sultaniji Mihrimah, aktuelizirana je početkom emitirinja televizijske serije “Sulejman Veličanstveni” na prostorima balkanskih zemalja.
Lik i djelo sultanije Mihrimah, kroz historiju poznate i kao dobročiniteljice jer je gradila zadužbine, bolnice, škole i džamije, zainteresirao je ovdašnju javnost, s obzirom na njen brak sa Rustem-pašom, osmanskim vezirom porijeklom iz Hrvatske, ali i zbog mogućnosti njenih posjeta Solinu, gdje je, prema predajama, dala sagraditi brojne objekte, pretežno mlinice i utvrde. Sultanija Mihrimah, posjede u Solinu naslijedila je od supruga Rustem-paše, rođenog u okolici Šibenika, nakon njegove smrti.
Ubiranje poreza
Stanovnicima Solina, mogućnost posjeta sultanije Mihrimah njihovom kraju, ralog je više zaa praćenje te televizijske serije, kako bi došli do više podataka o životu sultanije, na više načina vezane za prostor Hrvatske i Balkana.
Penzionisani profesor historije umjetnosti koji se bavi istraživanjem historijskog dijela područja Solina Valter Firić, rekao je je u intervjuu za agenciju Anadolija da je područje Klisa, današnjeg Solina bilo zemljište u posjedu Rustem-paše, a nakon njegove smrti psojede je naslijedila njegova supruga sultanija Mihrimah.
Firić ističe da je sultanija od tih posjeda i mlinica na rijeci Jadro ubirala prihode na osnovu kojih je održavala džamiju koju je dala sagraditi u Gradini u Solinu 1536. godine.
“Turci dugo vremena nisu htjeli prepustiti Solin smatrajući da je sultanija Mihrimah ukopana na tom mjestu. Jedino Turci prilikom odlaska iz Klisa 1648. godine nisu htjeli napustiti Solin i prepustiti ga Mlečanima jer su vjerovali da je u džamiji pokopana sultanija Mihrimah”, pojasnio je Firić.
Govoreći o posjedima koje je sultanija Mihrimah posjedovala, Firić je rekao da nema podataka o kolikoj je površini riječ, ali da je rijeka Jadro specifična jer je na njoj bilo podignuto više mlinova, a za vrijeme turske vladavine, veliko područje oko rijeke Jadro pripadalo je Rustem-paši, a nakon njegove smrti sultaniji Mihrimah.
Prema historijskim podacima, veliki vezir i sultanija Mihrimah su posjedovali veliki broj imanja i posjeda, ali su posebno bili zainteresovani za one u Solinu, tačnije najviše pažnje su posvećivali mlinovima u Solinu.
Mlinovi su s ostalim solinskim posjedima bili na samoj granici Osmanskog carstva i Mletačke Republike, pa se pretpostavlja da su zato i privlačili pažnju velikog vezira i sultanije, iako se sa sigurnošću ne može reći ih je ikada posjetila.
Posljednji put kada se sultanija Mihrimah spominje u historijskim izvorima je vrijeme kada 1648. godine Leonardo Foscolo zauzima klišku tvrđavu i nakon 111 godina vraća je u kršćanske ruke.
Firić ističe da ne postoje dokazi da su sultanija i Rustem-paša posjećivali ovo područje i da su najvjerovatnije preko svojih ljudi komunicirali sa ovim krajem.
“Prije serije koja se trenutno emituje na televizijama u regionu “Sulejman Veličanstveni”, u široj i užoj javnosti, o sultaniji Mihrimah se nije znalo, ali historičari su pisali da je ona ubirala porez na ovom području zajedno sa suprugom Rustem-pašom”, pojasnio je Firić.
Stanovnici Solina su, prema riječima Firića, vjerni gledaoci serije “Sultan Sulejman Veličanstveni”, ali da su, kaže Firić kroz smijeh, skloni sultaniji Hurem.
Nesretan brak
Sama priča oko Rustem-paše je veoma zanimljiva jer je u seriji prikazan kao negativac, koji je brzo napredovao u tadašnjem Osmanskom carstvu. Nakon što je oženio Mihrimah, sultan Sulejman ga je postavio za velikog vezira.
Sultanija Mihrimah je rođena u Istanbulu, 21. februara. 1522. godine, kao drugo dijete od njih šestero i kao prva i jedina kći osmanskog sultana Sulejmana Veličanstvenog i njegove supruge Hurem.
O njezinu životu se ne zna toliko puno. Međutim, zna se da je 26. novembra. 1539. u dobi od sedamnaest godina udana za Rustem-pašu, Hrvata iz Skradina. Pošto je brak bio nesretan, Mihrimah nije živjela s mužem, već je putovala po Carstvu. Mihrimah je imala smisla za umjetnost i često je savjetovala umjetnike i arhitekte.
Umrla je 25. januara. 1578. godine u palači Topkapi u Istanbulu.
Umire 20 godina nakon smrti svoje majke, a 12 nakon smrti svoga oca sultana Sulejmana. Njoj u čast, sagrađena je velika džamija u Istanbulu.
Govoreći o prisustvu sultanije Mihrimah na prostoru Solina, Firić ističe da se 1591. godine spominje i unuk Rustem-paše i sultanije Mihrimah Sandžak-beg Mustafa koji je bio Sandžak-beg u Klisu.
“Znamo da je on, prilikom utvrđivanja granica između Mletačke Republike i Klisa, kada su se dijelili, samostalno potegao granicu između Klisa i Splita, odnosno Osmanskog carstva i Mletačke Republike.
Pretpostavlja se da je Gazi Husrev-beg 1531. godine na području Gradine u Solinu u kojoj je sultanija Mihrimah podigla džamiju, podigao utvrdu u roku od 15 dana. Međutim, slijedeće godine je Petar Kružić zajedno sa Uskocima porušio tu utvrdu.
Iz vremena osmanlijske uprave u Solinu nije ostalo važnijih spomenika. Najočuvanija je zasigurno utvrda Gradina i crkva koja je, s obzirom na vrijeme nastanka (VI. stoljeće) mogla poslužiti i kao džamija.
KOMENTARI